به گزار ش دیدبان اصفهان؛ پروژه سد “ماندگان” در سمیرم، استان اصفهان، که بدون مجوز زیست‌محیطی آغاز شده، با وجود انتقادات گسترده فعالان محیط‌زیست و اعتراضات مردمی در حال اجرا است. با اینکه مسئولان پیش‌تر دستور توقف این طرح را به‌دلیل نداشتن ارزیابی زیست‌محیطی صادر کرده بودند، تصاویر اخیر منتشرشده از حضور ماشین‌آلات سنگین در محل ساخت سد نشان می‌دهد که پروژه همچنان به پیش می‌رود.

نبود پاسخگویی دولت و سکوت نمایندگان

این پروژه که به گفته مسئولان محیط‌زیست “غیرقانونی” محسوب می‌شود، با سکوت نمایندگان مجلس و دولت مواجه شده است. این در حالی است که حفاظت از محیط زیست یکی از اولویت‌های اعلامی دولت فعلی بوده و مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، پیش از انتخابات تاکید کرده بود که از پروژه‌هایی که به تخریب محیط زیست منجر می‌شوند، حمایت نخواهد کرد. با این وجود، سکوت مقامات و عدم اقدام جدی در قبال پروژه “ماندگان” موجب نگرانی‌های زیادی شده است.

پیامدهای زیست‌محیطی و خطر تغییر مسیر رودخانه‌ها

محمد درویش، فعال برجسته محیط زیست، هشدار داده است که این پروژه نه تنها به تغییر مسیر رودخانه‌ها منجر می‌شود بلکه به‌شدت تنش‌های آبی را در منطقه تشدید می‌کند. به گفته او، چنین پروژه‌های غیرقانونی موجب کاهش کیفیت اکوسیستم‌ها و تهدید بسترهای آبی، حتی در سطح خلیج فارس، می‌شود.

تخریب منابع طبیعی و قطع درختان

ساخت این سد بر رودخانه ماربر، در منطقه‌ای حساس در دامنه شمالی دنا، با تخریب‌های جبران‌ناپذیری همراه خواهد بود. فرمانده سپاه فتح استان کهگیلویه و بویراحمد نیز از قطع حدود ۱۰ هزار درخت در صورت ادامه این پروژه خبر داده است. این موضوع واکنش گسترده‌ای را از طرف مردم محلی و فعالان محیط زیست به دنبال داشته، اما در نهایت هنوز اقدامی جهت توقف پروژه صورت نگرفته است.

انتقادات نسبت به وزارت نیرو: بزرگترین متخلف زیست‌محیطی

بسیاری از کارشناسان و فعالان محیط‌زیست به نقش وزارت نیرو در این گونه پروژه‌های غیراصولی اشاره کرده‌اند. به گفته درویش، وزارت نیرو همواره در پروژه‌های عمرانی بدون رعایت اصول زیست‌محیطی متهم بوده و به‌نظر می‌رسد که قوانین و مقررات زیست‌محیطی در مقابل این وزارتخانه کارایی لازم را ندارد. این موضوع، نیاز به اقدامات قاطع‌تر از سوی سایر دستگاه‌های نظارتی و نهادهای مسئول را برجسته می‌کند.

آیا سد ماندگان، مشکل کم‌آبی اصفهان را حل خواهد کرد؟

طبق نظر کارشناسان، ساخت این سد تاثیر چندانی بر بهبود جریان آب در زاینده‌رود نخواهد داشت. درویش تاکید می‌کند که به جای اجرای پروژه‌های جدید انتقال آب، دولت می‌تواند حقابه کشاورزان و باغداران مناطق اطراف زاینده‌رود را خریداری کند و با رهاسازی این آب، به احیای رودخانه و تالاب گاوخونی کمک کند. چنین رویکردی نه تنها نیاز به سرمایه‌گذاری‌های عظیم ندارد، بلکه از نظر زیست‌محیطی پایدارتر است و به بازگرداندن حیات به منطقه کمک می‌کند.

بحران کم‌آبی و لزوم تغییر رویکرد توسعه صنعتی

اصفهان که به‌دلیل مصرف بالای آب در صنایع خود با بحران کم‌آبی مواجه است، به توصیه متخصصان باید به سمت توسعه صنایعی برود که نیاز کمتری به آب دارند. اصرار بر پروژه‌های آب‌محور نه تنها به آسیب‌های زیست‌محیطی منجر خواهد شد بلکه بحران کم‌آبی را در بلندمدت تشدید می‌کند و منطقه را در معرض بحران‌های شدیدتر قرار می‌دهد.